Genel Olarak

      Türkiye, 12 Eylül 1963 tarihinde, Avrupa Ekonomik Topluluğu'yla, ortaklık ilişkisi oluşturan bir Ortaklık Anlaşması imzalamıştır. Ankara Anlaşması olarak bilinen anlaşma 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ankara Anlaşması, aşamalı bir Gümrük Birliği tesisini öngörmüştür. Türkiye Topluluk'la öngörülen Gümrük Birliği'ni tamamlamak istediğinde, görüşmeler 1994 yılında başlamış ve birliğin en üst düzey organı olan Ortaklık Konseyi'nde 6 Mart 1995 tarihinde nihai şeklini almıştır. Ortaklık Konseyi, Türkiye ve Topluluk arasında 31 Aralık 1995 tarihine kadar Gümrük Birliği'nin tamamlanması hakkındaki 1/95  sayılı Kararını kabul etmiştir. 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı rekabet konusunda bir kısım (32-43. maddeler) içermektedir. Bu Kısım’daki 39. maddeye göre, Türkiye, rekabet kuralları alanındaki mevzuatının Avrupa Topluluğu'nunkiyle bağdaşır hale getirilmesini ve etkili biçimde uygulanmasını sağlayacaktır. Ayrıca, Madde, Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girmesinden önce, Türkiye'nin, AT Antlaşması'nın 85 ve 86. Maddelerinde ortaya konulan koşullar çerçevesinde teşebbüslerin davranışlarını yasaklayacak bir kanun kabul etmesini, bu kurallar ve ilkeleri etkili şekilde uygulayacak bir rekabet otoritesi kurmasını ve Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girmesinden sonraki bir yıl içerisinde, Topluluk'ta yürürlükte olan grup muafiyeti Tüzüklerinde ve AT otoritelerinin oluşturduğu içtihatta yer verilen ilkelerin Türkiye'de uygulanmasını sağlamasını gerektirmektedir. Türkiye, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u Gümrük Birliği yürürlüğe girmeden önce 1994 yılında yasalaştırmıştır. Bununla birlikte, Rekabet Kurumu 1997 yılına kadar işler hale gelememiştir. Bu nedenle, Topluluktaki grup muafiyeti tüzüklerinde ve AT otoriteleri tarafından oluşturulan içtihattaki ilkeler hakkındaki yükümlülükler, sadece, Rekabet Kurumu faaliyete geçmeye hazır hale geldikten sonra dikkate alınabilmiştir. 

      Türkiye, 10-11 Aralık 1999 tarihlerinde gerçekleştirilen Helsinki Avrupa Konseyi'nde Avrupa Birliği'ne katılacak aday devlet olarak tanınmıştır. Brüksel Avrupa Konseyi, 17 Aralık 1994 tarihinde, Türkiye ile üyelik müzakerelerinin 3 Ekim 2005 tarihinde başlatılmasına karar vermiştir. Rekabet Politikası, 3 Ekim 2005'te başlayan müzakereler kapsamındaki politika başlıklarından biridir. Bu nedenle, Türkiye'nin, diğer politika başlıklarında olduğu gibi rekabet politikası alanındaki mevzuatının üyelik öncesinde AB’de geçerli müktesebatla uyumunu sağlamak ve bu mevzuatın uygulanmasını gerçekleştirmek üzere, kurumlarını, yönetim kapasitesini, idari ve adli sistemlerini Avrupa Birliği standartları seviyesine getirmesi gerekmektedir. Nitekim bu amaçla Rekabet Kurumu, Avrupa Birliğinde geçerli olan mevzuatın tamamını düzenli olarak incelemektedir. Bu doğrultuda, Rekabet Kurumu, şimdiye kadar, birleşme-devralmalar, dikey anlaşmalar, araştırma-geliştirme anlaşmaları, motorlu taşıtlar sektöründeki dikey anlaşmalar, teknoloji transferi anlaşmaları, sigorta sektöründeki anlaşmalar, sözlü savunma toplantısı, dosyaya giriş hakkı, ticari sırların belirlenmesi ve korunması, pişmanlık ve ceza gibi konularda ikincil mevzuat çıkarmıştır. Avrupa Komisyonu Türkiye'nin üyelik sürecinde kaydettiği ilerlemeler konusunda düzenli olarak İlerleme Raporları hazırlamakta olup, rekabet politikası, Avrupa Komisyonu'nun, Türkiye'nin üyelik yükümlülüklerini üstlenme yeteneğine sahip olup olmadığını değerlendirdiği fasıllardan biridir (Bkz. İlerleme Raporlarındaki Rekabet Politikası ile ilgili bölümler). Rekabete ilişkin diğer konular hakkında ikincil mevzuat kabul edilmesi ve uygulanmasıyla ilgili daha başka çalışmalar devam etmektedir. 

Üyelik Görüşmelerinin Başlatılması ve Tarama Süreci

      Ülkemizin 3 Ekim 2005 tarihi itibarıyla girdiği üyelik müzakereleri süreci, Türkiye'nin AB Müktesebatını ne kadar sürede kendi iç hukukuna aktarıp, yürürlüğe koyacağının ve etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreçtir. Müzakere sürecinin ilk adımı olarak, AB müktesebatının 35 başlığı ile ilgili yapılacak açıklayıcı ve ayrıntılı tarama toplantılarına dayalı bir tarama aşaması öngörülmüştür. Söz konusu 35 başlıktan 8'incisi olan Rekabet Politikası başlığı altında temel olarak, devlet yardımlarının denetim ve izlenmesi, antitröst kuralları (rekabet kuralları) ve münhasır ve özel hakka sahip teşebbüsler ile kamu tekelleri konuları yer almaktadır. Bu başlık ile ilgili açıklayıcı tarama toplantısı 8-9 Kasım 2005 tarihlerinde, ayrıntılı tarama toplantısı ise 1-2 Aralık 2005 tarihlerinde Brüksel'de yapılmıştır.

Söz konusu toplantıda Rekabet Kurumu tarafından 2005 yılı itibariyle Türkiye’de rekabet hukuku ve politikasının geldiği noktayı gösteren bir sunum yapılmıştır.